“Het zit niet in mijn aard om stil te blijven staan”

In het Gelderse Gendt woont geitenhouder Leeke Bouwens (34). Ledenraadslid en varkenshouder Nando Ernst schuift bij hem aan de keukentafel aan, waar ze al snel in gesprek raken over de ontwikkelingen op beide bedrijven en over het principe van voerequivalenten van FromFarmers en aandelen van ForFarmers. “Het is eigenlijk net zo ingewikkeld als de wereld van zonnepanelen”, lacht Leeke, die binnenkort zonnepanelen op de daken krijgt. Hier heeft Nando afgelopen jaar ook in geïnvesteerd, dus aan gespreksonderwerpen geen gebrek.

Nando: “Hoe ziet je bedrijf eruit, hoeveel geiten heb je?”
Leeke: “Sinds 2015 houden we 1.500 melkgeiten. Daarvoor heb ik vier jaar lang een bedrijf met 700 melkgeiten gehuurd op een locatie in Brabant. De gemeente Lingewaard, waar Gendt onder valt, wilde eerst niet meewerken met de komst van een nieuwe stal voor de geitenhouderij op onze bedrijfslocatie thuis. Nadat mijn vader stopte met de caravanstalling, mochten we thuis wel geiten gaan houden.

Nando: “Waarom heb je voor geiten gekozen?”
Leeke: “Mijn ouders hadden voorheen een varkensbedrijf. Zelf gaat mijn voorkeur veel meer uit naar melkvee, maar zonder eigen grond of melkquotum zag ik geen mogelijkheid om op onze locatie koeien te gaan houden. Via stages die ik tijdens de HAS had, ben ik met de geitensector in aanraking gekomen. Deze sector beviel me goed. Dus hebben we onze milieuvergunning van de varkens omgezet naar geiten en ben ik met mijn ouders in maatschap gegaan om geiten te houden. In 2017 is mijn vader overleden tijdens een bedrijfsongeval, sindsdien zit ik samen met mijn moeder en mijn vrouw in VOF.”

Leeke: “Kun jij iets vertellen over jouw bedrijf, hebben jullie een gesloten varkenshouderij?”
Nando: “Nee, ik heb samen met mijn ouders een vleesvarkensbedrijf. In maatschap houden we 6.500 vleesvarkens op een locatie waar mijn ouders in 1975 zijn gaan wonen. Mijn vader is daar met 600 varkens begonnen en geleidelijk hebben we het bedrijf uitgebreid. Steeds stapje voor stapje. We zijn een familiebedrijf, werken zonder personeel.”

“Qua afzet kozen we altijd voor export naar Duitsland, meestal was de opbrengst daar enkele centen per kilo hoger ten opzichte van de afzet in Nederland. Maar sinds oktober vorig jaar, vanwege o.a. de uitbraak van varkenspest en door corona, zijn de prijzen daar met zeker 20 euro per varken gedaald. Momenteel willen we niet meer aan Duitsland leveren, dus hebben we een handelaar gevonden die in Nederland afzet.”

Leeke: “Maar nu even wat anders, waar ik nog benieuwd naar ben: wat doet de ledenraad precies?”
Nando: “Wij vertegenwoordigen FromFarmers, grootaandeelhouder van ForFarmers. We behartigen de belangen van de sector en kijken kritisch hoe de directie van ForFarmers de onderneming runt.”

Leeke: “Waarom wil de coöperatie eigenlijk zoveel mogelijk leden hebben? Als je meer leden hebt, dan moet je het vermogen ook over meer portemonnees verdelen, als ik het goed zie.”
Nando: “Dat klopt, maar bij meer leden is het grootaandeelhouderschap sterker geborgd. Dan krijgt de coöperatie ook meer zeggenschap bij de onderneming en blijft ook het aanbevelingsrecht gewaarborgd om commissarissen voor te dragen die het boerenbelang dienen.”

Nando: “Ik ben nog benieuwd naar de ontwikkelingen in jouw sector, er is in de geitensector een stop om uit te breiden toch? Hoe ga je daarmee om?”
Leeke: “Klopt, en dat is helaas niet goed voor het imago van de geitensector, maar voor de markt is het wel gunstig. De prijzen blijven stabiel. Alleen… het zit niet in de aard van een boer om stil te blijven staan. Tenminste, niet bij mij. Ik heb dit bedrijf in zeven jaar tijd opgebouwd van nul naar een volwaardig bedrijf en ik ben pas 34. Dus nu stel ik me de vraag: wil ik dit de komende 30 jaar blijven doen? Het kriebelt al wel naar meer. We gaan in ieder geval ons bedrijf nu verduurzamen door zonnepanelen op de daken te leggen.”

Nando: “Ik ben nog benieuwd naar de ontwikkelingen in jouw sector, er is in de geitensector een stop om uit te breiden toch? Hoe ga je daarmee om?”
Leeke: “Klopt, en dat is helaas niet goed voor het imago van de geitensector, maar voor de markt is het wel gunstig. De prijzen blijven stabiel. Alleen… het zit niet in de aard van een boer om stil te blijven staan. Tenminste, niet bij mij. Ik heb dit bedrijf in zeven jaar tijd opgebouwd van nul naar een volwaardig bedrijf en ik ben pas 34. Dus nu stel ik me de vraag: wil ik dit de komende 30 jaar blijven doen? Het kriebelt al wel naar meer. We gaan in ieder geval ons bedrijf nu verduurzamen door zonnepanelen op de daken te leggen.”

Nando: “Toevallig; wij hebben dit proces net ook afgerond. De daken van onze varkensstallen zijn voorzien van 1600 panelen en we leveren de stroom aan het netwerk. Ik kies ervoor om te verduurzamen, voor een (financieel) goed rendement, waarbij we het niet ten koste laten gaan van kostbare landbouwgrond. Geldt dit voor jou ook?”
Leeke: “Ja, voor mij is dit ook de beste optie. Maar het is wel een gedoe hoor, voordat je het hele plaatje rond hebt. Maar met de subsidie erbij is het voor ons wel te doen: ik kan de opgewekte stroom op het net leveren.”

Nando: “Ben je ook op andere manieren bezig om de maatschappij bij je bedrijf te betrekken?”
Leeke: “Ja, waar ik veel energie van krijg, is bijvoorbeeld het rondleiden van schoolklassen of de gesprekken met mensen die het leuk vinden dat we geiten houden. Maar ook negatieve situaties komen voor, zo heb ik een aantal buurtbewoners die fel tegen ons bedrijf zijn. Dit gaat tot aan de Raad van State toe; ik word bijgestaan door een advocaat. Dus die pech kun je als agrarisch ondernemer ook hebben. Dit kost veel geld en er zijn alleen maar verliezers. Ik besteed liever mijn tijd en aandacht aan mensen die het wel leuk vinden dat ik geiten houd. Daar haal ik mijn voldoening uit.”